Przejdź do treści
Strona główna » Blog » Profilaktyka ratuje życie

Profilaktyka ratuje życie

Przed rakiem możemy się obronić, z rakiem da się walczyć, z rakiem da się wygrać. Kilka wskazówek o tym, jak ważna jest profilaktyka.

Słowo nowotwór napawa wszystkich strachem, a ten ma wielkie oczy. Boimy się nie tylko o nim mówić, ale co gorsze, nie dopuszczamy do siebie myśli, że problem nas może dotyczyć. I co najgorsze, boimy się badać w tym kierunku. Tymczasem w walce z rakiem najistotniejsza jest profilaktyka. Wczesne i precyzyjne wykrycie zmian mogących prowadzić do rozwoju choroby nowotworowej, ratuje życie. 

Trzeba to przyznać, iż współcześnie problem profilaktyki nowotworowej jest tematem już częściej poruszanym w mediach, szkołach i gabinetach lekarskich. Nie zmienia to jednak faktu, że w praktyce profilaktyka jest często niedoceniana i przypisuje się jej rolę drugorzędną. 

Do najczęstszych nowotworów u kobiet należy rak piersi. Podstawowe badania w jego profilaktyce to mammografia, samobadanie piersi oraz USG piersi. Każda kobieta po 30 roku życia powinna raz w roku badać piersi u lekarza specjalisty. Przy badaniu USG istotnym elementem jest doświadczenie lekarza radiologa oraz sprzęt jakim dysponuje placówka. Obecnie stosuje się między innymi w wykonywaniu USG piersi metodę elastografii, która polega na ucisku i ocenie sprężystości badanych tkanek. Wielkość odkształceń pod wpływem ucisku jest przetwarzana i przedstawiana za pomocą kolorowych map, tzw. elastogramów. Większość zmian nowotworowych o charakterze złośliwym jest twardsza od tkanek zdrowych lub zmian łagodnych. Aparat USG Voluson E8 Expert, wyposażony jest w opcję elastografii, 3D/4D i kolorowego Dopplera, pozwalającą z niespotykaną do tej pory dokładnością zobrazować narządy położone na niewielkiej głębokości np.: piersi, tarczycę, jądra, prostatę, niektóre grupy węzłów chłonnych. Ma to niezwykle istotne znaczenie we wczesnym rozpoznawaniu groźnych chorób tych narządów, także nowotworów.

Kobieca profilaktyka

W przypadku raka szyjki macicy najważniejszym badaniem jest badanie cytologiczne. Jest to badanie bezbolesne i polega na pobraniu materiału z szyjki macicy. Najnowocześniejszą, dającą większy procent pewności, jest cytologia cienkowarstwowa LBC. Daje ona szczegółowy obraz badanych tkanek. Każda kobieta raz w roku powinna wykonywać takie badanie. 

W kwestii profilaktyki nowotworowej kobiet należy również dodać, że ważnym jej elementem są szczepionki przeciwko wirusowi HPV. Wirus ten powoduje między innymi raka szyjki macicy. Nowa szczepionka Gardasil 9 zawiera konfigurację białek, które walczą aż z 9 typami wirusa odpowiedzialnymi za wspomniane nowotwory. Taką szczepionkę stosujemy już u dziewczynek i chłopców po 12 roku życia (wirus HPV może powodować nowotwór nosogardzieli u chłopców i mężczyzn). Najlepsze efekty szczepionka przynosi wtedy, kiedy jest podana przed możliwym kontaktem z wirusem, dlatego należy ją podawać populacji około 12/13 roku życia. Nie zmienia to jednak faktu, iż osoby, które są w starszym wieku, a nawet te, które miały styczność z wirusem powinny  rozważyć przyjęcie szczepienia. 

Przyczyny chorób nowotworowych

Jedną z przyczyn tak dużej umieralności z powodu nowotworów jest mała liczba badań przesiewowych, w tym badań genetycznych. To dzięki nim można by rozpoznawać osoby obarczone ryzykiem genetycznym. Istnieje możliwość wykonania testów genetycznych na przykład w celu wykrycia w genach BRCA 1 i BRCA2 mutacji. Ich obecność predysponuje do zachorowania na raka piersi i jajnika oraz w mniejszym stopniu na nowotwory gruczołu krokowego, okrężnicy, krtani a także trzustki. Ponadto podwyższone ryzyko określa się za pomocą wywiadu. Do osób, które w pierwszej kolejności powinny zostać objęte testami genetycznymi należą pacjenci, którzy chorowali już na raka, osoby, które miały co najmniej dwóch krewnych chorujących na nowotwory, bliscy krewni tych, którzy byli chorzy – zwłaszcza dotyczy to raka piersi i jajnika, kobiety planujące podjęcie decyzji o hormonalnym leczeniu zastępczym po menopauzie albo poddające się takiemu leczeniu oraz kobiety planujące stosowanie hormonów.

Pamiętajmy rak to nie wyrok. Medycyna daje nam szereg możliwości, które możemy wykorzystać. Nie bój się badać i leczyć.